Η αυτοεκτίμηση δεν κληρονομείται … χτίζεται στην πορεία.

Η αυτοεκτίμηση είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ψυχική και σωματική ισορροπία και σχετίζεται με την εκπλήρωση των επιθυμιών και την επιτυχία στις διαπροσωπικές σχέσεις. Είναι ένα χαρακτηριστικό που προσδίδει δυναμισμό, εξωστρέφεια και εντυπωσιακή παρουσία. Ένα άτομο μαθαίνει να εκτιμά τον εαυτό του μέσα από τις εμπειρίες και τις σχέσεις του. Προϋπόθεση υγιούς ανάπτυξης της αυτοεκτίμησης είναι η παροχή υποστήριξης, ενθάρρυνσης, ευκαιριών για ανάληψη πρωτοβουλιών και αξιόλογων προτύπων από το περιβάλλον. Οι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε χαμηλή αυτοεκτίμηση πηγάζουν από τις εμπειρίες της παιδικής και εφηβικής ηλικίας, την εικόνα του ατόμου για τον εαυτό του και την στάση της οικογένειας και των σημαντικών άλλων. Η σωματική, λεκτική ή ψυχολογική κακοποίηση, η έντονη κριτική, οι μη ρεαλιστικές απαιτήσεις ή κανόνες και τα επικριτικά σχόλια από το άμεσο και ευρύτερο περιβάλλον μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Τα άτομα με υψηλή αυτοεκτίμηση είναι αισιόδοξα και δημιουργικά, εμφανίζουν ανθεκτικότητα στην αρνητική κριτική και δείχνουν σεβασμό στη διαφορετικότητα. Έχοντας αυτοεκτίμηση το άτομο αναγνωρίζει και εμπιστεύεται τις ικανότητες του στην επίλυση προβλημάτων της καθημερινότητας καθώς δεν τα διαιωνίζει απλά ανησυχώντας για αυτά.

Αντίθετα, τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση έχουν αισθήματα κατωτερότητας, αποτυχίας και ανασφάλειας, εμφανίζουν απόλυτη σκέψη, ασχολούνται μονίμως με την γνώμη των άλλων, ερμηνεύουν ακόμα και θετικά μηνύματα ως απόρριψη και βρίσκονται σε μία διαρκή σύγκριση αναζητώντας επιβεβαίωση. Η συνεχής αμφισβήτηση υπονομεύει τις δυνατότητες, οδηγεί στη  συσσώρευση ανέκφραστων αναγκών, προσαρμογή στις επιθυμίες των άλλων και ένα μόνιμο αίσθημα του ανικανοποίητου που οδηγεί σε ξαφνικές και αναπάντεχες εκρήξεις θυμού. Ο φαύλος κύκλος συντηρείται εφόσον το άτομο εμποδίζεται από το να νιώσει αναγνώριση, ικανοποίηση και θαυμασμό. Μακροπρόθεσμα το άτομο μπορεί να αναπτύξει προβλήματα άγχους ή κατάθλιψης.

Πώς μπορούμε όμως να ενισχύσουμε την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση μας;

• Κάνοντας μια λίστα με τα θετικά χαρακτηριστικά και τις επιτυχίες μας και ανατρέχοντας σε αυτήν συχνά
• Τροποποιώντας τον τρόπο σκέψης με έναν πιο θετικό και λειτουργικό
• Αλλάζοντας και αντιμετωπίζοντας προβληματικές και φοβικές συμπεριφορές
• Φτιάχνοντας μια λίστα με τις επιθυμίες μας, προσθέτοντας τα θετικά συναισθήματα που θα μας προκαλέσει η επίτευξη τους
• Γράφοντας τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε για να εκπληρώσουμε τις επιθυμίες μας
• Αναγνωρίζοντας και εκφράζοντας τις ανάγκες μας
• Επιλέγοντας θετικούς ανθρώπους γύρω μας
• Αναγνωρίζοντας τα λάθη και τις αποτυχίες μας χωρίς επικριτική διάθεση και μαθαίνοντας από αυτά
• Κάνοντας ευχάριστα και σημαντικά πράγματα για τον εαυτό μας χωρίς να χρειάζεται να δικαιολογούμαστε ή να εξηγούμε στους άλλους τους λόγους
• Έχοντας επίγνωση και αποδοχή των συνεπειών και των επιλογών μας
• Απομακρύνοντας ανθρώπους που θέλουν να μας κατευθύνουν έμμεσα ή άμεσα σύμφωνα με τις δικές τους ανάγκες και επιθυμίες.
• Αποδεσμεύοντας τον εαυτό μας από την τελειοθηρία και αναζητώντας αρχικά στόχους που μπορούν να εκπληρωθούν βραχυπρόθεσμα και εξασφαλίζουν την επιτυχία μακροπρόθεσμα
• Αλλάζοντας και φροντίζοντας την εξωτερική μας εμφάνιση
• Αντιμετωπίζοντας τις καθημερινές δυσκολίες και απρόοπτα ως φυσικά φαινόμενα και όχι ως αποδείξεις ανικανότητας ή ατυχίας
• Λύνοντας άμεσα τα προβλήματα χωρίς να τα υπομένουμε ή να τα διαιωνίζουμε
• Κάνοντας προβολή των προβλημάτων στο μέλλον και αξιολογώντας την σημασία τους και τα συναισθήματα που μας προκαλούν τώρα
• Μη οξύνοντας ή μεγεθύνοντας τα προβλήματα
• Ακούγοντας την γνώμη των άλλων χωρίς άμυνα ή αναζήτηση επιβεβαίωσης
• Κάνοντας εξάσκηση εκείνων που θέλετε να επιχειρήσετε χωρίς να περιμένετε οπωσδήποτε να στεφθούν με επιτυχία αλλά έχοντας ως σκοπό των πράξεών σας την εμπειρία
• Δείχνοντας επιείκεια στον εαυτό σας

Της Δρ Τέσσας Χριστοδούλου PhD, CPsych, AFBPsS

Πηγή