Ξένα σώματα και Πρώτες Βοήθειες

Ο όρος  «ξένο σώμα»  χρησιμοποιείται για να περιγράψει οποιοδήποτε υλικό μπαίνει

μέσα στο σώμα, είτε μετά από τραυματισμό και λύση της συνέχειας του δέρματος, είτε

μέσω ενός φυσικού ανοίγματος του σώματος (αυτί, μύτη, ή στόμα). 

     Α.   Ξένα σώματα στους ιστούς (κόκκοι άμμου, καρφί , γυαλί , μέταλλο, ξύλο) 

Μικρά ξένα σώματα χαλαρά μέσα στο δέρμα ή αμέσως κάτω από αυτό μπορούν να

αφαιρεθούν με τη βοήθεια μιας αποστειρωμένης βελόνας ή μιας λαβίδας. 

Αντίθετα,  ξένα σώματα σφηνωμένα βαθιά μέσα στο τραύμα δεν επιτρέπεται να

αφαιρούνται,  γιατί η μετακίνηση τους μπορεί να προκαλέσει μεγάλη αιμορραγία και

σοβαρές κακώσεις των ιστών  (το ξένο σώμα ενεργεί σαν βύσμα που εμποδίζει την

απώλεια του αίματος). 

        Πρώτες Βοήθειες

Στα σφηνωμένα βαθιά στους ιστούς ξένα σώματα: 

1. Απαγορεύεται η εφαρμογή πίεσης πάνω στα σφηνωμένα ξένα σώματα. 

2. Τα σφηνωμένα ξένα σώματα ακινητοποιούνται με πολλές γάζες και επιδένονται

στη θέση που βρίσκονται για να αφαιρεθούν αργότερα από το γιατρό.  

Καθαρίστε την πληγή με αντισηπτικό ή νερό και σαπούνι. Αν στο δέρμα δεν έχει παραμείνει κάποιο κομματάκι, πιέστε το τραύμα με μια καθαρή πετσέτα για να σταματήσει το αίμα. Αν δεν έχετε εμβολιαστεί για τέτανο (επαναληπτικές δόσεις του αντιτετανικού εμβολίου πρέπει να γίνονται κάθε 10 χρόνια μετά την ηλικία των 18 ετών), θα χρειαστεί να επισκεφτείτε μέσα σε 24 ώρες το κοντινότερο νοσοκομείο ή φαρμακείο για να κάνετε αντι­τετανικό ορό. Ωστόσο, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει και τη λήψη αντιβίωσης. Στην περίπτωση που στην πληγή υπάρχουν υπολείμματα από το αντικείμενο, πηγαίνετε στο πλησιέστερο νοσοκομείο ή Κέντρο Υγείας για να βγάλετε ακτινογραφία και να σας τα αφαιρέσουν. 

Β.  Ξένα σώματα στο μάτι

      Γενικές αρχές

•  Μην αφαιρείται κολλημένα αντικείμενα στο μάτι γιατί μπορεί να προκαλέσετε κάποια βλάβη
•  Μην επιτρέψετε στο θύμα να τρίψει ή να πιέσει το μάτι του
•  Μη δοκιμάσετε να αφαιρέσετε τους φακούς επαφής
•  Καταφύγετε αμέσως σε οφθαλμίατρο

Συμπτώματα

Ενδείξεις που πείθουν ότι υπάρχει ξένο σώμα στο μάτι είναι: 

•  Πόνος ή τσούξιμο με το ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων
•  Κοκκίνισμα ή εμφάνιση αιματόχρωμης κηλίδας
•  Δακρύρροια και ελάττωση της όρασης
•  Ευαισθησία στο φως

Εάν πρόκειται για καυστική ουσία η πρώτη βοήθεια είναι:

1. Πλύντε το μάτι με άφθονο νερό για 10΄, γέρνοντας το κεφάλι πλάι στο πάσχον

μάτι, μέχρι να απομακρυνθεί η καυστική ουσία  

2. Καλύψτε και τα δύο μάτια με αποστειρωμένα ή καθαρά πανιά

3. Ζητήστε Ιατρική βοήθεια . 

Εάν πρόκειται για ξένο σώμα που δεν είναι κολλημένο και μετακινείται τότε:

1. Ανοίξτε καλά τα βλέφαρα και αν το εντοπίσετε στο κάτω βλέφαρο με την άκρη

ενός καθαρού μαντηλιού το βγάζετε, ή ρίξτε και πάλι νερό. 

2. Εάν έχει εντοπιστεί το ξένο σώμα στο επάνω βλέφαρο τότε αναδιπλώστε το

βλέφαρο πάνω σε σπιρτόξυλο ή σε μπατονέτα και πλύντε με φυσιολογικό ορό ή

νερό

3. Εάν δεν μπορέσετε να αφαιρέσετε το ξένο σώμα, σκεπάστε το μάτι που πάσχει

με ένα οφθαλμικό τολύπιο ή γάζα και ζητήστε τη βοήθεια γιατρού. 

4. Εάν το ξένο σώμα βρίσκεται στην ίριδα ή έχει σφηνωθεί ή κολλήσει στο βολβό

μην επιχειρήσετε να το βγάλετε. Σκεπάστε και τα δύο μάτια και φροντίστε για

την μεταφορά του στο νοσοκομείο. 

Γ.  Ξένα σώματα στη μύτη

Παρατηρούνται συνήθως στα πολύ μικρά παιδιά. 

Συμπτώματα:  

   Ο πάσχων δυσκολεύεται να αναπνεύσει από τη μύτη, η οποία μερικές φορές φαίνεται

πρησμένη. 

   Από το ένα ή και από τα δύο ρουθούνια τρέχει έκκριμα ( συχνά με πρόσμιξη αίματος) 

Πρώτες Βοήθειες

   1.  Διατηρείτε τον πάσχοντα ήρεμο και συμβουλεύεστε τον να αναπνέει με το στόμα. 

   2. Τα μαλακά αντικείμενα με το φτάρνισμα ή το φύσημα της μύτης απομακρύνονται. 

   3.  Για αυτό ερεθίζουμε το βλεννογόνο με ένα κομμάτι βαμβακιού ή πλησιάζοντας

πιπέρι κοντά στη μύτη στα μικρά παιδιά. 

Σε περίπτωση που το παιδί σας έχει βάλει στο αυτί ή στη μύτη του μια μικρή μπαταρία, μην προσπαθήσετε να την αφαιρέσετε μόνοι σας, γιατί είναι τοξικές, αλλά επισκεφτείτε το συντομότερο ένα νοσοκομείο.

ΜΗΝ:  Προσπαθείτε να αφαιρέσετε το ξένο σώμα με άλλο τρόπο π.χ σκαλίζοντας τη

μύτη. 

Φροντίστε για τη μεταφορά σε γιατρό Ω.Ρ.Λ

Δ.  Ξένα σώματα στο αυτί

Συμπτώματα:  

Ο πάσχων παραπονιέται για πόνο στο αυτί. 

Αν έχει εισχωρήσει έντομο, ο πάσχων μπορεί να αισθάνεται τις κινήσεις του (βουητά), 

να έχει πονοκέφαλο. 

Η ακοή ελαττώνεται από την πλευρά που πάσχει. 

Πρώτες Βοήθειες

•  Ενθαρρύνετε τον πάσχοντα
•  Αν υπάρχει υποψία ξένου σώματος μην επιχειρήσετε να το αφαιρέσετε (προσοχή σε σπόρους που φουσκώνουν) 
•  Αν πρόκειται για έντομο, ρίξτε με μία σύριγγα χλιαρό νερό στο αυτί ή λίγο λάδι για να το παρασύρει έξω. 
•  Φροντίστε για την μεταφορά του σε Ω.Ρ.Λ. 

Ε.  Κατάποση ξένων σωμάτων

Συνήθως συμβαίνει στα μικρά παιδιά.  Επικίνδυνα είναι τα αιχμηρά ξένα σώματα π.χ

(καρφίτσες, καρφιά) που μπορούν να τραυματίσουν το έντερο. 

Πρώτες Βοήθειες

Ενθαρρύνετε τον πάσχοντα

Φροντίστε για τη γρήγορη μεταφορά στο νοσοκομείο

Μη δίνετε τίποτα από το στόμα

ΣΤ.  Ξένο σώμα στο λάρυγγα- πνιγμονή

Οξεία απόφραξη των αεροφόρων οδών σε ενήλικες συνήθως συμβαίνει κατά τη

διάρκεια κάποιου γεύματος.  Σε ένα παιδί μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια του

φαγητού ή στο παιχνίδι (να εισροφήσει κάποιο μικρό ανιτκείμενο με το οποίο παίζει). 

Όταν το θύμα έχει τις αισθήσεις του: 

•  Αν το θύμα μπορεί να αναπνεύσει και να βήξει δυνατά,  τότε υπάρχει μερική μόνο απόφραξη. Ο βήχας είναι το πιο αποτελεσματικό μέτρο από οποιαδήποτε άλλη βοήθεια,  γι’ αυτό και παροτρύνουμε το θύμα να βήχει συνεχώς μέχρι να βγει το ξένο σώμα. 
•  Αν δεν μπορεί να μιλήσει ή να βήξει, πιάνει το λαιμό του, γίνεται κυανωτικός και καταβάλλει τρομερές προσπάθειες για να αναπνεύσει,  τότε δώστε πέντε χτυπήματα ανάμεσα στις ωμοπλάτες του θύματος με τη βάση της παλάμης σας, γέρνοντας το μπροστά.  
•  Αν δε βγει, σταθείτε πίσω από το θύμα και εφαρμόστε πέντε κοιλιακές πιέσεις –ωθήσεις μεταξύ στέρνου και κοιλιάς  (χειρισμός Heimlich)  κάνοντας γροθιά τα χέρια. Το ξένο σώμα μ’ αυτό τον τρόπο πετάγεται προς τα έξω. Η μέθοδος αυτή έχει πολύ καλά αποτελέσματα.  Αν δεν έχετε επιτυχία με την πρώτη φορά επαναλάβετε τον κύκλο.  
•  Αν είστε μόνοι σας και πνιγείτε μπορείτε να εφαρμόσετε το χειρισμό Heimlich στον εαυτό σας στηρίζοντας το κάτω μέρος του στέρνου σας στην πλάτη μιας καρέκλας ή σε άλλο αντικείμενο και να επιτύχετε τις ωθήσεις, όπως θα σας τις έδινε κάποιος άλλος με τη γροθιά του.
• Αν το θύμα είναι αναίσθητο εφαρμόστε τα βήματα της ΚΑΡΠΑ

  Αφαίρεση ξένου σώματος σε παιδιά (2- 8 χρόνων) 

•  Ενθαρρύνετε το παιδί να βήξει για να βγει το ξένο σώμα
•  Αν δεν βγει σκύψτε το παιδί μπροστά και δώστε πέντε χτυπήματα ανάμεσα στις ωμοπλάτες όπως ακριβώς στον ενήλικα.
•  Αν δεν αποδώσει,  εφαρμόστε πέντε στερνικές ωθήσεις.  Οι παλάμες τοποθετούνται με τον ίδιο τρόπο όπως στις κοιλιακές ωθήσεις των ενηλίκων, μόνο που εδώ είναι τοποθετημένες στο στέρνο και η πίεση είναι κάθετη.
•  Αν    και αυτό αποτύχει,  κάντε πέντε κοιλιακές ωθήσεις(Hemlich)  όπως στον ενήλικα.
•  Συνεχίστε με κύκλους πέντε χτυπημάτων στην πλάτη,  πέντε στερνικών ωθήσεων, πέντε κοιλιακών ωθήσεων μέχρι να βγει το ξένο σώμα ή να χάσει  τις αισθήσεις του το παιδί.

Πηγές: 1 - 2