Αναπτύσσοντας τη Συναισθηματική Νοημοσύνη…

«Το να είσαι οργισμένος είναι εύκολο. Το να εξοργιστείς όμως με το σωστό άτομο, για το σωστό λόγο, στο σωστό βαθμό, τη σωστή στιγμή, για το σωστό σκοπό και με το σωστό τρόπο, αυτό είναι δύσκολο» έγραφε ο Αριστοτέλης στα Ηθικά Νικομάχεια. Ο όρος Συναισθηματική Νοημοσύνη (Emotional Intelligence - EQ) αναφέρεται στην «ικανότητα να αναγνωρίζει κανείς τα δικά του συναισθήματα, να τα κατανοεί και να τα ελέγχει. Είναι, επίσης, η ικανότητα να αναγνωρίζει και να κατανοεί τα συναισθήματα των ανθρώπων γύρω του και να μπορεί να χειρίζεται αποτελεσματικά τόσο τα δικά του συναισθήματα όσο και τις διαπροσωπικές του σχέσεις».

Τα «συστατικά» της Συναισθηματικής Νοημοσύνης

Η Συναισθηματική Νοημοσύνη βασίζεται σε πέντε «συναισθηματικές δεξιότητες»:

• Αυτοεπίγνωση (self-awareness): αναφέρεται στην επίγνωση των συναισθημάτων, στην αυτοαξιολόγηση και την αυτοπεποίθηση.
• Αυτοέλεγχος (self-regulation): αναφέρεται στην αυτοπειθαρχία, την αυτορρύθμιση, την αξιοπιστία, την ευσυνειδησία, την προσαρμοστικότητα και την καινοτομία.
• Κίνητρα Συμπεριφοράς (motivation): η τάση προς επίτευξη στόχων, η δέσμευση, η πρωτοβουλία και η αισιοδοξία.
• Ενσυναίσθηση (empathy): η ικανότητα κατανόησης των άλλων, ο προσανατολισμός στην παροχή υπηρεσιών, η ενίσχυση της ανάπτυξης των άλλων, ο σωστός χειρισμός της διαφορετικότητας.
• Κοινωνικές δεξιότητες (social skills): δεξιότητες επιρροής, επικοινωνίας, ηγεσίας, καταλυτικής δράσης για την αλλαγή, το χειρισμό διαφωνιών, την καλλιέργεια δεσμών, τη συνεργασία και την ομαδικότητα.

 Με βάση, λοιπόν, τα παραπάνω συστατικά φαίνεται ότι ένας άνθρωπος με υψηλό δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

• Είναι διορατικός, ελέγχει τα συναισθήματα του, καταβάλλει προσπάθεια να κατανοήσει τις απόψεις και τα συναισθήματα των γύρω του και να δει τα πράγματα από τη δική τους οπτική γωνία.
• Ελέγχει τις προσωπικές του προκαταλήψεις και δεν τις αφήνει να επηρεάζουν την κρίση του για τις ικανότητες των άλλων.
• Είναι ικανός να συσπειρώνει και να δραστηριοποιεί τους ανθρώπους γύρω του, δεν κρατά επικριτική στάση απέναντι στους υφισταμένους του, ασκεί κριτική με εποικοδομητικά σχόλια.
• Είναι ειλικρινής για τα συναισθήματα και τις προθέσεις του, είναι υποστηρικτικός, αποφασιστικός και εκφραστικός.

Ανάπτυξη της Συναισθηματικής Νοημοσύνης

Η Συναισθηματική Νοημοσύνη είναι καλό να μαθαίνεται από μικρή ηλικία στα παιδιά από τους γονείς τους. Όμως, ποτέ δεν είναι αργά να έρθουμε σε επαφή με τον συναισθηματικό μας κόσμο και να του δώσουμε την πρέπουσα σημασία, ώστε να νιώθουμε καλύτερα με τους εαυτούς μας και τους ανθρώπους που μας περιβάλλουν. Κάποιες από τις προτάσεις – στρατηγικές για την ανάπτυξη της Συναισθηματικής Νοημοσύνης είναι οι παρακάτω:

• Αυτογνωσία – αναγνώριση των συναισθημάτων: το άτομο θα πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζει τα συναισθήματα που επηρεάζουν τις αντιδράσεις του αλλά και τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων, μέσω της γλώσσας του σώματος.
• Επίγνωση σε καθημερινή βάση: επειδή τα συναισθήματα αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου, το άτομο θα πρέπει να παρατηρεί το πώς τα συναισθήματα του μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο που το άτομο αντιδρά σε νέες καταστάσεις καθημερινά και παράλληλα να αξιολογεί την ένταση των συναισθημάτων του.
• Διαχωρισμός σκέψεων και συναισθημάτων: το άτομο πρέπει να μπορεί να κατανοεί ποια συναισθήματα επηρεάζουν τις σκέψεις του, οι οποίες το οδηγούν σε συγκεκριμένες συμπεριφορές.
• Προσδιορισμός στρατηγικής για τη ρύθμιση των συναισθημάτων: π.χ. η μουσική είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να διαχειριστεί το άτομο τα συναισθήματα του.
• Καθορισμός στόχων για τη διαχείριση των συναισθημάτων: μετά την κατανόηση της συναισθηματικής κατάστασης το επόμενο βήμα είναι ο έλεγχος των συναισθημάτων με τον καθορισμό στόχων, π.χ. η αποφυγή των αρνητικών συμπεριφορών θυμού μπορεί να είναι ένας τρόπος καθορισμού στόχων.

Για καλύτερα αποτελέσματα στη διαχείριση των συναισθημάτων του το άτομο πρέπει να προσπαθεί:

• να έχει αυτοέλεγχο
• να παραμένει αισιόδοξο
• να εκφράζει τα συναισθήματα του
• να προσπαθεί να κατανοεί τα συναισθήματα των άλλων
• να αναπτύξει ικανότητα να κατανοεί τη γλώσσα του σώματος
• να είναι ευέλικτο στον τρόπο που βλέπει τα γεγονότα
• να ακολουθεί τα συναισθήματα και όχι να τα διώχνει

Πηγή